Перевод: с латинского на все языки

со всех языков на латинский

in proverbii consuetudinem

  • 1 venio

    vĕnĭo, īre, vēni, ventum - intr. -    - cf. gr. βαίνω (*βανjω) -- racine: ban-.    - fut. arch., venibo, Pompon. Com. 65 (NON. 508, 23) ; impf. sync. venibat, Ter. Phorm. 652 ; gén. pl. du part. prés. venientum, Virg. G. 4, 167; En. 1, 434; 6, 755, pour le mètre. [st1]1 [-] aller, venir, arriver.    - in locum venire, Cic. Verr. 4, 72: venir dans un lieu.    - Delum Athenis venire, Cic. Att. 5, 12, 1: venir d'Athènes à Délos.    - astu venire (= Athenas venire), Nep. Alc. 6, 4: venir à la ville (= venir à Athènes).    - ad judicium de contione venire, Cic. Clu. 93: venir de l'assemblée au tribunal.    - venturi speciem simulans, Tac.: faisant croire à son arrivée.    - poét. Italiam venire, Virg. En. 1, 2: venir en Italie.    - ad istum emptum venerunt illum locum senatorium, Cic. Verr. 2, 124: ils vinrent vers lui pour acheter cette place de sénateur.    - avec inf. de but venerat aurum petere, Plaut. Bac. 631: il était venu chercher l'or.    - avec double dat. venire auxilio (subsidio) alicui: venir au secours de qqn.    - in conspectum alicujus venire, Cic. Fin.1, 24: venir sous les regards de qqn.    - en parl. de choses quae sub aspectum veniunt, Cic. de Or, 2, 358: les objets qui tombent sous la vue.    - res alicui in mentem venit, Cic. Br. 139: une chose vient à l'esprit de qqn.    - venit mihi in mentem Catonis, Cic. Verr. 5, 180: il me souvient de Caton.    - passif impers. ubi intellexit ultro ad se veniri, Caes. BG. 5, 56, 1: quand il eut compris qu'on venait à lui spontanément.    - Lilybaum venitur, Cic. Verr. 5, 141: on vient à Lilybée.    - ad quos ventum erat, Caes. BG. 2, 11: vers lesquels on était venu.    - sens jurid. contra rem alicujus venire, Cic. Phil. 2, 3: intervenir (se présenter) contre les intérêts de qqn. [st1]2 [-] venir (en parl. du temps).    - tempus victoriae venit, Caes. BG. 7, 66, 2: le moment de vaincre est venu.    - veniens annus, Cic. Q. 3, 4, 4: l'année qui vient (l'année prochaine). [st1]3 [-] venir, arriver, se présenter, se montrer; parvenir à, échoir à.    - illic veniunt felicius uvae, Virg. G. 1, 54: là les raisins viennent plus heureusement.    - avec le dat. dum tibi litterae meae veniant, Cic. Fam. 11, 24, 2: jusqu'à ce que mes lettres t'arrivent.    - hereditas alicui venit, Cic. Caec. 74; Verr, 4, 62: un héritage arrive, échoit à qqn.    - canibus rabies venit, Virg.: la rage s'empare des chiens.    - hereditas unicuique venit, Cic.: un héritage échoit à chacun.    - Ptolemaeo Aegyptus sorte venit: le sort assigna l'Egypte à Ptolémée.    - ad id inopiae ventum est ut, Liv.: on en arriva à ce point de détresse que.    - venire in contemptionem alicui: se faire mépriser de qqn, encourir le mépris de qqn.    - ex otio meo commodum rei publicae venit, Sall. J. 4, 4: l'Etat tire avantage de ma vie de loisir.    - saepe venit ad aures meas te... dicere, Cic. Marc. 25: souvent il m'est revenu aux oreilles que tu disais...    - ad id quod cupiebat venit, Cic. Off. 1, 113: il est venu à ses fins. [st1]4 [-] provenir de, naître de.    - Bebrycia de gente venire, Virg.: être issu de la race des Bébryciens.    - prava ex falsis opinionibus veniunt, Quint.: les fausses opinions donnent naissance aux mauvaises actions.    - venit a gestu decor, Quint.: le geste contribue à la beauté de l'action oratoire.    - non omne argumentum undique venit, Quint.: tous les arguments ne se trouvent pas partout.    - vitium pejus ex inopia venit, Quint. 2, 4, 4: un défaut plus grand provient de la disette. [st1]5 [-] venir à qqch, venir dans tel ou tel état.    - aliquis venit in calamitatem, Cic. Amer. 49: qqn tombe dans une situation malheureuse.    - aliquid in proverbii consuetudinem venit, Cic. Off. 2, 55: qqch est passé à l'état de proverbe.    - in consuetudinem Alexandrinae vitae venerant, Caes. BC. 3, 110, 2: ils avaient pris les habitudes de vie d'Alexandrie.    - in contemptionem alicui venire, Caes. BG. 3, 17, 5: devenir pour qqn un objet de mépris.    - in odium (alicui) venire, Cic. Fin. 2, 79 ; Rep. 1, 62: en venir à être détesté (de qqn).    - in periculum venire, Caes. BC. 1, 17, 2: tomber dans le danger.    - in spem regni obtinendi venire, Caes. BG. 1, 18, 9: concevoir l'espérance de détenir le trône.    - in potestatem alicujus venire, Caes. BC. 2, 32, 4: se rendre, se soumettre à qqn.    - in existimantium arbitrium venire, Cic. Br. 92: s'exposer au jugement décisif des critiques.    - saepe in eum locum ventum est ut, Caes. BG. 6, 43, 4: souvent les choses en vinrent à ce point que...    - ad condicionem alicujus venire, Cic. Verr. 3, 146: accepter les conditions de qqn.    - res venit prope secessionem, Liv. 6, 42, 10: on en vint presque à une sécession.    - ad ultimum dimicationis res venit, Liv. 2, 56, 5: on en vient à un combat à outrance. [st1]6 [-] passer à un sujet, venir à, en venir à.    - ut jam a fabulis ad facta veniamus, Cic. Rep. 2, 4: pour que maintenant nous passions des récits fabuleux aux faits.    - venio ad tertiam epistulam, Cic. Q. 3, 14, 12: j'en viens à la troisième lettre.    - veni in eum sermonem ut dicerem, Cic.: j'en vins à dire.    - venit jam in contentionem utrum sit probabilius... Cic.: désormais l'enjeu du débat est de savoir laquelle des deux popositions est la plus probable.
    * * *
    vĕnĭo, īre, vēni, ventum - intr. -    - cf. gr. βαίνω (*βανjω) -- racine: ban-.    - fut. arch., venibo, Pompon. Com. 65 (NON. 508, 23) ; impf. sync. venibat, Ter. Phorm. 652 ; gén. pl. du part. prés. venientum, Virg. G. 4, 167; En. 1, 434; 6, 755, pour le mètre. [st1]1 [-] aller, venir, arriver.    - in locum venire, Cic. Verr. 4, 72: venir dans un lieu.    - Delum Athenis venire, Cic. Att. 5, 12, 1: venir d'Athènes à Délos.    - astu venire (= Athenas venire), Nep. Alc. 6, 4: venir à la ville (= venir à Athènes).    - ad judicium de contione venire, Cic. Clu. 93: venir de l'assemblée au tribunal.    - venturi speciem simulans, Tac.: faisant croire à son arrivée.    - poét. Italiam venire, Virg. En. 1, 2: venir en Italie.    - ad istum emptum venerunt illum locum senatorium, Cic. Verr. 2, 124: ils vinrent vers lui pour acheter cette place de sénateur.    - avec inf. de but venerat aurum petere, Plaut. Bac. 631: il était venu chercher l'or.    - avec double dat. venire auxilio (subsidio) alicui: venir au secours de qqn.    - in conspectum alicujus venire, Cic. Fin.1, 24: venir sous les regards de qqn.    - en parl. de choses quae sub aspectum veniunt, Cic. de Or, 2, 358: les objets qui tombent sous la vue.    - res alicui in mentem venit, Cic. Br. 139: une chose vient à l'esprit de qqn.    - venit mihi in mentem Catonis, Cic. Verr. 5, 180: il me souvient de Caton.    - passif impers. ubi intellexit ultro ad se veniri, Caes. BG. 5, 56, 1: quand il eut compris qu'on venait à lui spontanément.    - Lilybaum venitur, Cic. Verr. 5, 141: on vient à Lilybée.    - ad quos ventum erat, Caes. BG. 2, 11: vers lesquels on était venu.    - sens jurid. contra rem alicujus venire, Cic. Phil. 2, 3: intervenir (se présenter) contre les intérêts de qqn. [st1]2 [-] venir (en parl. du temps).    - tempus victoriae venit, Caes. BG. 7, 66, 2: le moment de vaincre est venu.    - veniens annus, Cic. Q. 3, 4, 4: l'année qui vient (l'année prochaine). [st1]3 [-] venir, arriver, se présenter, se montrer; parvenir à, échoir à.    - illic veniunt felicius uvae, Virg. G. 1, 54: là les raisins viennent plus heureusement.    - avec le dat. dum tibi litterae meae veniant, Cic. Fam. 11, 24, 2: jusqu'à ce que mes lettres t'arrivent.    - hereditas alicui venit, Cic. Caec. 74; Verr, 4, 62: un héritage arrive, échoit à qqn.    - canibus rabies venit, Virg.: la rage s'empare des chiens.    - hereditas unicuique venit, Cic.: un héritage échoit à chacun.    - Ptolemaeo Aegyptus sorte venit: le sort assigna l'Egypte à Ptolémée.    - ad id inopiae ventum est ut, Liv.: on en arriva à ce point de détresse que.    - venire in contemptionem alicui: se faire mépriser de qqn, encourir le mépris de qqn.    - ex otio meo commodum rei publicae venit, Sall. J. 4, 4: l'Etat tire avantage de ma vie de loisir.    - saepe venit ad aures meas te... dicere, Cic. Marc. 25: souvent il m'est revenu aux oreilles que tu disais...    - ad id quod cupiebat venit, Cic. Off. 1, 113: il est venu à ses fins. [st1]4 [-] provenir de, naître de.    - Bebrycia de gente venire, Virg.: être issu de la race des Bébryciens.    - prava ex falsis opinionibus veniunt, Quint.: les fausses opinions donnent naissance aux mauvaises actions.    - venit a gestu decor, Quint.: le geste contribue à la beauté de l'action oratoire.    - non omne argumentum undique venit, Quint.: tous les arguments ne se trouvent pas partout.    - vitium pejus ex inopia venit, Quint. 2, 4, 4: un défaut plus grand provient de la disette. [st1]5 [-] venir à qqch, venir dans tel ou tel état.    - aliquis venit in calamitatem, Cic. Amer. 49: qqn tombe dans une situation malheureuse.    - aliquid in proverbii consuetudinem venit, Cic. Off. 2, 55: qqch est passé à l'état de proverbe.    - in consuetudinem Alexandrinae vitae venerant, Caes. BC. 3, 110, 2: ils avaient pris les habitudes de vie d'Alexandrie.    - in contemptionem alicui venire, Caes. BG. 3, 17, 5: devenir pour qqn un objet de mépris.    - in odium (alicui) venire, Cic. Fin. 2, 79 ; Rep. 1, 62: en venir à être détesté (de qqn).    - in periculum venire, Caes. BC. 1, 17, 2: tomber dans le danger.    - in spem regni obtinendi venire, Caes. BG. 1, 18, 9: concevoir l'espérance de détenir le trône.    - in potestatem alicujus venire, Caes. BC. 2, 32, 4: se rendre, se soumettre à qqn.    - in existimantium arbitrium venire, Cic. Br. 92: s'exposer au jugement décisif des critiques.    - saepe in eum locum ventum est ut, Caes. BG. 6, 43, 4: souvent les choses en vinrent à ce point que...    - ad condicionem alicujus venire, Cic. Verr. 3, 146: accepter les conditions de qqn.    - res venit prope secessionem, Liv. 6, 42, 10: on en vint presque à une sécession.    - ad ultimum dimicationis res venit, Liv. 2, 56, 5: on en vient à un combat à outrance. [st1]6 [-] passer à un sujet, venir à, en venir à.    - ut jam a fabulis ad facta veniamus, Cic. Rep. 2, 4: pour que maintenant nous passions des récits fabuleux aux faits.    - venio ad tertiam epistulam, Cic. Q. 3, 14, 12: j'en viens à la troisième lettre.    - veni in eum sermonem ut dicerem, Cic.: j'en vins à dire.    - venit jam in contentionem utrum sit probabilius... Cic.: désormais l'enjeu du débat est de savoir laquelle des deux popositions est la plus probable.
    * * *
        Venio, venis, veni, ventum, venire. Cic. Venir.
    \
        Supplicem venire ad aliquem. Cic. Venir faire la cour à autruy, et se humilier devant luy.
    \
        Solet vero sub eiusmodi victu venire, vt alius non reddatur. Cels. Communeement il advient que, etc.
    \
        Satis venire duobus. Virgil. Estre suffisant pour resister à deux.
    \
        Illic veniunt foelicius vuae. Virg. Viennent et croissent.
    \
        Eius quae ex Africa venit, octoni asses. Plin. Qu'on apporte d'Afrique.
    \
        Scribis in Italia te moraturum, dum tibi literae meae veniant. Cic. Jusques à ce qu'on t'apporte de mes lettres.
    \
        In orationem venire. Quintil. Entrer en oraison.
    \
        Mane: hoc quod coepi, primum enarrem Clitipho: Post, istuc veniam. Terent. Je parleray de ceci.
    \
        Ad Archesilam, Carneademque veniamus. Cic. Venons à parler d'Archesilas.
    \
        Alicui venire aduorsum. Plaut. Aller au devant de luy.
    \
        In amicitiam venire aliquorum. Liu. S'allier avec eulx, Faire alliance avec eulx par amitié.
    \
        Omnibus rebus, quae sub aspectum veniunt. Cicero. Qu'on peult veoir à l'oeil.
    \
        Ad aures alicuius venire. Horat. Estre ouy.
    \
        Ad aures meas venit, te, etc. Cic. J'ay ouy dire.
    \
        Alicui auxilio venire. Liu. Venir à son ayde, Le venir secourir.
    \
        In bona alicuius venire. Ouid. Se mettre dedens les biens d'aucuns, et les usurper.
    \
        In calamitatem venire. Cic. Tomber en calamité.
    \
        In eum casum veneram, vt omnis, etc. Cic. J'estoye tombé en cest inconvenient.
    \
        In certamen venire. Cic. Entrer en different et debat.
    \
        Venire in certamen virtutis. Cic. Contendre et debatre contre vertu.
    \
        In colloquium ad aliquem venire. Liu. Venir pour parlementer avec luy.
    \
        In complexum alicuius venire. Cic. Estre embrassé ou accollé d'aucun.
    \
        In confessum venit ea res. Plin. iunior. Nul ne nie cela, Chascun le confesse.
    \
        In consilium alicuius venire. Cic. Venir vers luy pour luy bailler conseil.
    \
        In conspectum alicuius venire. Cic. Se presenter à luy, S'affronter à luy.
    \
        Quum in conspectum eius venissent. Caesar. Quand ils furent venuz devant luy.
    \
        Ad me in conspectum venire vetueram. Plancus ad Ciceronem. Je luy avoye defendu de se trouver devant moy.
    \
        In consuetudinem venire. Cic. Venir en usage.
    \
        In consuetudinem benignitatis venit. Cic. Il a accoustumé de faire liberalité.
    \
        In contemptionem alicui venire. Caes. Estre desprisé de luy.
    \
        In contentionem venire. Cic. Venir en debat, Estre faict contentieux.
    \
        Venit iam in contentionem, vtrum sit probabilius, etc. Cic. On est en debat et contention.
    \
        Venire in contentionem de accusando. Cic. Entrer en different lequel des deux accusera un tiers.
    \
        In contentionem honoris venire. Cic. Entrer en different qui est le plus avancé en honneurs et dignitez.
    \
        Quae in controuersiam veniunt. Cic. Dequoy on est en debat.
    \
        In crimen veniet. Terent. Il en sera blasmé.
    \
        In cruciatum venire. Caes. Tomber en grand torment.
    \
        In deditionem venire. Caes. Se rendre aux ennemis comme vaincu.
    \
        In desiderium venire dicitur res aliqua. Liu. Estre regrettee.
    \
        Dies venit legi. Cic. Le jour veint qu'il falloit publier la loy.
    \
        In disceptationem venire dicitur res aliqua. Liu. Quand elle est en debat.
    \
        In discrimen venire. Cic. Tomber en danger.
    \
        Eius fortunae videntur in discrimen venire. Cic. Sont en danger d'estre perdues.
    \
        In discrimen existimationis venire. Cic. Estre en danger de perdre sa bonne renommee.
    \
        Non quid ego fecerim, in disquisitionem venit, sed quid isti pati debuerint. Liu. Cela ne vient point en controversie, On n'est point en doubte de cela.
    \
        In diuitias venire. Plaut. Devenir riche.
    \
        Ad quem dolor veniat, ad eundem necesse est interitum venire. Cic. Advenir.
    \
        In dubium venire. Cic. Venir en danger.
    \
        Mihi venit in dubium tua fides et constantia. Cic. Je doubte de ta foy.
    \
        Tua fama, et gnatae vita in dubium veniet. Terent. Ta renommee et la vie de ta fille sera en danger.
    \
        Non veniunt in dubium de voluntate. Cic. On ne doubte point de leur volunté.
    \
        De sorte venio in dubium miser. Terent. Je suis en danger de perdre le sort principal.
    \
        In dubium venire de ciuitate. Cic. Mettre en doubte si on est citoyen d'une ville, ou non.
    \
        Quid sit factum, in dubium venit. Quintil. On est en doubte.
    \
        Emolumentum ad eum ex ea re venit. Cic. Il luy en vient, ou Il en recoit prouffit.
    \
        Epistola mihi venit. Ouid. M'a esté apportee.
    \
        In exemplum venire dicitur res aliqua. Ouid. Quand on a veu faire quelque chose, et sur icelle on prend exemple de faire ainsi.
    \
        Ad extrema ventum foret, ni legati, etc. Liu. Les choses fussent venues au dernier poinct, etc. C'estoit faict, si, etc.
    \
        Fama mihi venit. Virg. Le bruit, ou les nouvelles en sont venues jusques à moy.
    \
        In familiaritatem alicuius venire. Cic. Prendre accointance et familiarité avec aucun.
    \
        Tarda venit dictis, difficilisque fides. Ouid. A grande difficulté croit on aux parolles, Foy est adjoustee, etc.
    \
        In fidem alicuius venire. Liu. Se rendre à la merci d'autruy soubz l'asseurance par luy promise.
    \
        Ad finem venire dicitur res aliqua. Liu. Quand elle est mise à fin.
    \
        In flammam venire. Cic. Se mettre en la flamme et en danger.
    \
        Foeliciter haec res tibi venit. Cic. Tu as esté heureux en ceci.
    \
        Foeliciter rem tibi istam venire cupio. Cicero. Dieu t'en envoye joye.
    \
        Gradibus venire ad virtutem. Cic. Par degrez.
    \
        In gloriam summam venire. Cic. Parvenir à grand honneur.
    \
        Sub iactum telorum venire. Liu. Venir à un ject de dard pres.
    \
        Vident omnes qua de causa huic inimicus venias. Cicero. Pourquoy tu es ennemi de cestuy.
    \
        Ad inimicitias res venisset, etc. Cic. Il y eust eu de la noise et du courroux d'un costé et d'autre, La chose ne s'en fust point allee sans fascherie.
    \
        Ad internecionem venire. Liu. Estre peri, Estre tellement annichilé, qu'il n'en demeure point un.
    \
        In inuidiam ex gratia venire. Plin. iunior. Estre hay apres avoir esté en grace et credit.
    \
        In iudicium venire. Cic. Estre mis entre les mains du Magistrat pour en congnoistre.
    \
        In iudicium venit fama eius. Cic. Vient entre les mains des juges.
    \
        Liuor venit in artus. Ouid. Les membres deviennent noirastres.
    \
        In locum summum venire. Cicero. Parvenir à grand estat et honneur.
    \
        In medium venire. Cic. Venir en avant.
    \
        In mentem venit. Plaut. Il me souvient, Il me vient en memoire et souvenance.
    \
        Quae mihi veniebant in mentem. Cic. Desquels il me souvenoit.
    \
        Tibi in mentem veniat facito, quemadmodum vitam huiusce depinxeris. Cic. Te souvienne.
    \
        Venit mihi Platonis in mentem. Cic. Il me souvient de Plato.
    \
        Moeror summus venit ad eum morte fratris. Cic. Il est en fort grande tristesse pour la mort de son frere.
    \
        Dolor in morem venit meus. Ouid. Ma douleur est venue en coustume, Je suis tout endurci et accoustumé de souffrir.
    \
        Celerius talia ad nasum veniunt. Plin. On les sent plus tost au nez.
    \
        Ad nihilum venire. Cic. Venir à rien et à neant.
    \
        Ad nimium venire. Plin. Venir à trop.
    \
        Ad nomen venire. Plin. Venir quand on nous appelle par vostre nom.
    \
        In notitiam venire. Plin. Estre congneu.
    \
        In numerum oratorum venire. Cic. Estre dict et appelé orateur.
    \
        In obliuionem venire. Cic. Estre mis en oubli.
    \
        Obuiam venire. Cic. Venir au devant.
    \
        Sub oculos venire. Seneca. Estre veu à l'oeil.
    \
        In ordinem Senatorium venire. Cic. Estre receu Senateur, Estre du nombre des Senateurs.
    \
        Quum in otium venerimus. Cic. Quand nous aurons repos.
    \
        Ad pactionem venire. Cic. S'accorder.
    \
        In partem impensae venire. Cic. Payer sa part de la despense.
    \
        In periculum venire. Terent. Tomber en un danger.
    \
        Venit in periculum, ne et haec quae ab ipso parta sunt, amittat. Cic. Il est en danger de perdre cela.
    \
        Plaga venit vehementior. Cic. Le coup est plus grief.
    \
        In populos venire. Ouid. Venir parmi les gents.
    \
        In possessionem venire. Cic. Venir et entrer dedens et prendre possession.
    \
        In possessionem Reipublicae venire. Cic. Avoir le gouvernement de la Republique.
    \
        In potestatem alicuius venire. Caes. Tomber soubz sa puissance.
    \
        Ad potum, vel prandium venire. Plin. Cic. Aller boire ou disner.
    \
        Res Romana, quae prope exitium clade Cannensi venisset. Liu. Qui estoit presque venue jusques à la ruine.
    \
        Quo propius spem venerant. Liu. D'autant qu'ils avoyent plus d'esperance.
    \
        - quicquid ago, lepide omnia prospereque Veniunt. Plaut. Viennent à souhait.
    \
        Vulgatum illud, in prouerbium venit. Liu. On en a faict un proverbe.
    \
        In prouerbii consuetudinem venit, Largitionem fundum non habere. Cic. On en fait un proverbe.
    \
        Subita mors in quaestionem venit. Quintil. On en feit cas.
    \
        In religionem venit illi haec res. Cic. Il fait scrupule et conscience de cela.
    \
        - interea rumor venit Datum iri gladiatores. Terent. Un bruit vient.
    \
        Segetes veniunt. Virgil. Croissent.
    \
        Veni in eum sermonem, vt dicerem libenter me ad eam partem prouinciae primum esse venturum. Cic. Je tombay sur ce propos, de dire que, etc.
    \
        In sermonem hominum, atque in vituperationem venit. Cic. On parle mal de luy, et le blasme on.
    \
        In sermonem alicui venire. Cic. Tenir propos avec luy.
    \
        In societatem laudum alicuius venire. Cic. Estre participant de ses louanges, Avoir part à ses louanges.
    \
        In sortem prouinciae venire. Liu. Estre du nombre de ceuls desquels on mettoit les noms dedens l'urne, quand on jectoit au sort qui auroit le gouvernement de la Province.
    \
        In spem venire. Cic. Avoir esperance.
    \
        In spem ventum erat, discordia intestina dissolui rem Romanam posse. Liu. On avoit esperance.
    \
        Subsidio venire. Cic. Venir au secours.
    \
        Suppetias venire. Hirt. Venir au secours.
    \
        In suspicionem venire. Cic. Estre souspeconné.
    \
        Qui tibi in suspicionem nullo suo delicto venit. Cicero. Lequel tu souspeconnes à tort.
    \
        Audimus eum venisse in suspicionem Torquato de morte Pansae. Cic. On dit que Torquatus le souspeconne d'avoir tué Pansa.
    \
        Vinum taedio venit his. Plin. Ils hayent le vin.
    \
        Veni in tempore. Terent. Je suis venu tout à temps.
    \
        In tutelam venire. Cic. Estre soubz la tution d'aucun.
    \
        Ad vadimonium non venire. Cic. Faire default au jour de l'assignation, Ne comparoistre point en justice au jour promis.
    \
        Viam venire. Cic. Aller son chemin.
    \
        In vitam venire. Cic. Naistre.
    \
        In vnitatem venire. Plin. Se unir.
    \
        In vsum venire. Plin. Venir en usage.
    \
        In tomenti vsum veniunt. Plin. Servent de bourre.
    \
        Si vsus veniat. Terent. S'il vient à point, S'il en est mestier ou besoing.
    \
        Mihi vsu venturum non arbitrabar. Cic. Je ne pensoye pas qu'il me deust advenir, etc.
    \
        Venit idem vsu mihi, quod tu tibi scribis. Ci. Il m'advient le pareil qu'à toy.
    \
        Venitur, pen. prod. Impersonale. Plin. iunior, Venitur ad me: consurgo. On vient à moy.
    \
        Ad me ventum est. Cic. On est venu à moy.
    \
        Iuxta seditionem ventum. Tacit. On est presque venu jusques à sedition.

    Dictionarium latinogallicum > venio

  • 2 consuetudo

    consŭētūdo, ĭnis, f. [consuesco].
    I.
    A being accustomed, custom, habit, use, usage.
    A.
    In gen. (very freq. in all periods, esp. in prose):

    exercitatio ex quā consuetudo gignitur,

    Cic. de Or. 2, 87, 358:

    dicunt... consuetudine quasi alteram naturam effici,

    id. Fin. 5, 25, 74:

    ad parentium consuetudinem moremque deducimur,

    id. Off. 1, 32, 118; id. Mil. 1, 1; id. Clu. 38, 96:

    majorum,

    id. Div. in Caecil. 21, 67; cf. id. ib. 2, 5:

    Siculorum ceterorumque Graecorum,

    id. Verr. 2, 2, 52, § 129; id. de Or. 2, 3, 13; Caes. B. G. 1, 45; cf. id. ib. 1, 43:

    eorum dierum,

    id. ib. 2, 17:

    non est meae consuetudinis rationem reddere, etc.,

    Cic. Rab. Perd. 1, 1: con [p. 441] suetudo mea fert, id. Caecin. 29, 85:

    consuetudinem tenere, etc.,

    id. Phil. 1, 11, 27:

    haec ad nostram consuetudinem sunt levia,

    Nep. Epam. 2, 3:

    contra morem consuetudinemque civilem aliquid facere,

    Cic. Off. 1, 41, 148:

    quod apud Germanos ea consuetudo esset, ut, etc.,

    Caes. B. G. 1, 50; cf. with ut, id. ib. 4, 5:

    cottidianae vitae,

    Ter. Heaut. 2, 3, 42:

    virtutem ex consuetudine vitae sermonisque nostri interpretemur,

    Cic. Lael. 6, 21; cf.:

    vitae meae,

    id. Rab. Perd. 1, 2;

    and sermonis,

    id. Fat. 11, 24; Quint. 1, 6, 45:

    communis sensūs,

    Cic. de Or. 1, 3, 12:

    jam in proverbii consuetudinem venit,

    id. Off. 2, 15, 55:

    victūs,

    id. Att. 12, 26, 2; Caes. B. G. 1, 31:

    otii,

    Quint. 1, 3, 11 al.:

    peccandi,

    Cic. Verr. 2, 3, 76, § 176; Quint. 7, 2, 44:

    splendidior loquendi,

    Cic. Brut. 20, 78:

    loquendi,

    Quint. 1, 6, 43; 11, 1, 12:

    dicendi,

    Cic. Mur. 13, 29; Quint. 2, 4, 16:

    docendi,

    id. 2, 5, 2:

    vivendi,

    id. 1, 6, 45:

    immanis ac barbara hominum immolandorum,

    Cic. Font. 10, 21; cf.:

    classium certis diebus audiendarum,

    Quint. 10, 5, 21 al.:

    indocta,

    Cic. Or. 48, 161: mala, * Hor. S. 1, 3, 36:

    assidua,

    Quint. 1, 1, 13:

    longa,

    id. 2, 5, 2:

    vetus,

    id. 1, 6, 43:

    communis,

    id. 11, 1, 12; 12, 2, 19:

    vulgaris,

    id. 2, 13, 11; Cic. de Or. 1, 58, 248:

    bene facere jam ex consuetudine in naturam vortit,

    Sall. J. 85, 9:

    omnia quae in consuetudine probantur,

    generally, Cic. Ac. 2, 24, 75:

    negant umquam solam hanc alitem (aquilam) fulmine exanimatam. Ideo armigeram Jovis consuetudo judicavit,

    the general opinion, Plin. 10, 3, 4, § 15.—
    (β).
    With prepp., ex consuetudine, pro consuetudine, and absol. consuetudine, according to or from custom, by or from habit, in a usual or customary manner, etc.:

    Germani celeriter ex consuetudine suā phalange factā impetus gladiorum exceperunt,

    Caes. B. G. 1, 52; so with ex, Sall. J. 71, 4; 85, 9; Quint. 2, 5, 1; Suet. Ner. 42 al.:

    pro meā consuetudine,

    according to my custom, Cic. Arch. 12, 32:

    consuetudine suā Caesar sex legiones expeditas ducebat,

    Caes. B. G. 2, 19; 2, 32:

    consuetudine animus rursus te huc inducet,

    Plaut. Merc. 5, 4, 41:

    huc cum se consuetudine reclinaverunt,

    Caes. B. G. 6, 27 fin.; so id. ib. 7, 24, 2; Sall. J. 31, 25 al.—Less freq.: praeter consuetudinem, contrary to experience, unexpectedly (opp. praeter naturam), Cic. Div. 2, 28, 60:

    plures praeter consuetudinem armatos apparere,

    contrary to custom, Nep. Hann. 12, 4; cf.:

    contra consuetudinem,

    Cic. Off. 1, 41, 148:

    supra consuetudinem,

    Cels. 2, 2.—
    B.
    Esp.
    1.
    Customary right, usage as a common law:

    (jus) constat ex his partibus: naturā, lege, consuetudine, judicato... consuetudine jus est id, quod sine lege aeque ac si legitimum sit, usitatum est,

    Auct. Her. 2, 13, 19; Cic. Inv. 2, 54, 162:

    consuetudine jus esse putatur id, quod voluntate omnium sine lege vetustas comprobavit,

    id. ib. 2, 22, 67; Varr. ap. Serv. ad Verg. A. 7, 601; Cic. Caecin. 8, 23; id. Div. in Caecil. 2, 5; Dig. 1, 3, 32.—
    2.
    In gram. (instead of consuetudo loquendi; cf. supra), a usage or idiom of language, Varr. L. L. in 8th and 9th books on almost every page; Cic. Or. 47, 157; Quint. 1, 6, 3; 1, 6, 16; 2, 5, 2.—Hence,
    3.
    In Col. for language in gen.:

    consuetudini Latinae oeconomicum Xenophontis tradere,

    Col. 12, praef. §

    7: nostra (opp. Graeca),

    id. 6, 17, 7.—
    II.
    Social intercourse, companionship, familiarity, conversation (freq. and class; in an honorable sense most freq. in Cic.).
    A.
    In gen.:

    (Deiotarus) cum hominibus nostris consuetudines, amicitias, res rationesque jungebat,

    Cic. Deiot. 9, 27; so in plur.:

    victūs cum multis,

    id. Mil. 8, 21; and in sing.:

    victūs,

    id. Or. 10, 33:

    domesticus usus et consuetudo est alicui cum aliquo,

    id. Rosc. Am. 6, 15; cf. id. Fam. 13, 23, 1:

    consuetudine conjuncti inter nos sumus,

    id. Att. 1, 16, 11:

    consuetudine ac familiaritate,

    id. Quint. 3, 12;

    so with familiaritas,

    id. Fam. 10, 3, 1:

    dare se in consuetudinem,

    id. Pis. 28, 68:

    insinuare in alicujus consuetudinem,

    id. Fam. 4, 13, 6; cf.:

    immergere se in consuetudinem alicujus,

    id. Clu. 13, 36:

    epistularum,

    epistolary correspondence, id. Fam. 4, 13, 1:

    nutrimentorum,

    community, Suet. Calig. 9.—
    B.
    In partic., intercourse in love, in an honorable, and more freq. in a dishonorable sense, a love affair, an amour, love intrique, illicit intercourse, Ter. And. 3, 3, 28; id. Hec. 3, 3, 44; Suet. Tib. 7; id. Ner. 35; Ter. And. 1, 1, 83; 1, 5, 44; 2, 6, 8; Liv. 39, 9, 6 and 7; Quint. 5, 11, 34; Suet. Tit. 10 al.—

    So also freq.: consuetudo stupri,

    Sall. C. 23, 3; Suet. Calig. 24; id. Oth. 2; Curt. 4, 10, 31.

    Lewis & Short latin dictionary > consuetudo

  • 3 cōnsuētūdō

        cōnsuētūdō inis, f    [consuetus], a custom, habit, use, usage, way, practice, familiarity, experience, tradition, precedent: exercitatio ex quā consuetudo gignitur: consuetudine quasi alteram naturam effici: a maioribus tradita, the traditions: populi R. hanc esse consuetudinem, ut, etc., Cs.: itineris, way of marching, Cs.: non est meae consuetudinis rationem reddere: maior tumultus, quam populi R. fert consuetudo, Cs.: consuetudinem tenere: cottidianae vitae, T.: vitae sermonisque nostri, daily life and speech: communis sensūs: in proverbii consuetudinem venit, a familiar proverb: in consuetudinem licentiae venire, become used to, Cs.: Gallica, way of life, Cs.: sortium, way of casting, Ta.: mala, H.: (linguā) longinquā consuetudine uti, long familiarity, Cs.: bene facere iam ex consuetudine in naturam vortit, by practice, S.: in consuetudine probari, generally: ex consuetudine, as usual, S.: pro meā consuetudine, according to my custom: consuetudine suā civitatem servare, character, Cs.: consuetudine pro nihilo habere, familiarity, S.: praeter consuetudinem, unexpectedly: in castris praeter consuetudinem tumultuari, unusual disorder, Cs. —Customary right, common law, usage: vetus maiorum: consuetudine ius esse putatur id, etc.: ut est consuetudo. — In gram., a usage, idiom, form of speech: verbum nostrae consuetudinis.—Social intercourse, companionship, familiarity, conversation: cum hominibus nostris consuetudines iungebat: victūs cum multis: dedit se in consuetudinem: consuetudine devinctus, T. — An amour, illicit love: parva, T.: hospitae, T.; cf. cum Fulviā stupri, S.
    * * *
    habit/custom/usage/way; normal/general/customary practice, tradition/convention; experience; empirical knowledge; sexual/illicit intercourse, intimacy, affair

    Latin-English dictionary > cōnsuētūdō

  • 4 venio

    vĕnĭo, vēni, ventum, 4 ( fut. venibo, Pompon. ap. Non. 508, 23; imperf. venibat, Ter. Phorm. 4, 3, 47; gen. plur, part. sync. venientum, Verg. G. 4, 167; id. A. 1, 434; 6, 755), v. n. [Sanscr. root gā, go; Zend root gā, gam, go; Gr. BA-, bainô; Lat. ar-biter, venio; Goth. quiman; O. H. Germ. quëman, koman; Engl. come; v. Curt. Gr. Etym. p. 466], to come (cf. accedo).
    I.
    Lit.:

    nunc, cujus jussu venio et quam ob rem venerim, Dicam, etc.,

    Plaut. Am. prol. 17:

    veni, vidi, vici,

    Suet. Caes. 37: imus, venimus, videmus. Ter. Phorm. 1, 2, 53:

    maritimus hostis ante adesse potest quam quisquam venturum esse suspicari queat, etc.,

    Cic. Rep. 2, 3, 6:

    venio ad macellum,

    Plaut. Aul. 2, 8, 3:

    ut veni ad urbem, etc.,

    Cic. Fam. 16, 12, 2:

    cupio, te ad me venire,

    id. ib. 16, 10, 1; Plaut. As. 2, 4, 2:

    mihi si spatium fuerit in Tusculanum veniendi,

    Cic. Fam. 9, 5, 3:

    Cato... cum venerat ad se in Sabinos,

    had come home, id. Rep. 3, 28, 40:

    quia nudius quartus venimus in Cariam ex Indiā,

    Plaut. Curc. 3, 68:

    sexto die Delum Athenis venimus,

    Cic. Att. 5, 12, 1:

    Italiam fato profugus, Laviniaque venit Litora,

    Verg. A. 1, 2:

    tumulum antiquae Cereris sedemque sacratam Venimus,

    id. ib. 2, 743 (cf. devenio):

    vin' ad te ad cenam veniam,

    Plaut. Stich. 3, 2, 30:

    mercator venit huc ad ludos,

    id. Cist. 1, 3, 9:

    homo ad praetorem deplorabundus venit,

    id. Aul. 2, 4, 38:

    neque ego te derisum venio neque derideo,

    id. ib. 2, 2, 46:

    ad istum emptum venerunt illum locum senatorium,

    Cic. Verr. 2, 2, 50, § 124.—With inf.:

    parasitus modo venerat aurum petere,

    Plaut. Bacch. 4, 3, 18:

    non nos Libycos populare penates Venimus,

    Verg. A. 1, 528.—

    Of inanimate subjects: navis huc ex portu Persico Venit,

    Plaut. Am. 1, 1, 249:

    denique in os salsi venit umor saepe saporis, Cum mare vorsamur propter,

    Lucr. 4, 220:

    (aër) Per patefacta venit penetratque foramina,

    id. 4, 891:

    (speculi imago) Dum venit ad nostras acies,

    id. 4, 279:

    sub aspectum venire,

    Cic. de Or. 2, 87, 358:

    in conspectu,

    Caes. B. C. 2, 27:

    in conspectum,

    Hirt. B. G. 8, 48; Cic. Fin. 1, 7, 24:

    muliebris vox mihi ad aures venit,

    Plaut. Rud. 1, 4, 13;

    in Italiā te moraturum, dum tibi litterae meae veniant,

    reaches you, Cic. Fam. 11, 24, 2: hereditas unicuique nostrum venit, comes, i. e. descends to each of us, id. Caecin. 26, 74; cf.:

    hic Verres hereditatem sibi venisse arbitratus est, quod in ejus regnum ac manus venerat is, quem, etc.,

    id. Verr. 2, 4, 27, § 62: hic segetes, illic veniunt felicius uvae, come forth, i. e. grow, Verg. G. 1, 54; so,

    arbores sponte suā,

    id. ib. 2, 11; 2, 58; Prop. 1, 2, 10. —
    (β).
    Impers. pass., we, they, etc., came or have come, etc.:

    Lilybaeum venitur,

    Cic. Verr. 2, 5, 54, § 141: ad me ventum est, it has fallen to me, id Quint. 1, 3:

    dum ad flumen Varum veniatur,

    Caes. B. C. 1, 87:

    (Galli) veniri ad se confestim existimantes, ad arma conclamant,

    id. B. G. 7, 70:

    ventum in insulam est,

    Cic. Leg. 2, 3, 6:

    ubi eo ventum est,

    Caes. B. G. 1, 43:

    ad quos ventum erat,

    id. ib. 2, 11;

    3, 23: eo cum esset ventum,

    id. ib. 7, 61.—
    B.
    Esp., to come. spring, be descended:

    qui se Bebryciā veniens Amyci de gente ferebat (i. e. qui se ferebat venientem, etc.),

    Verg. A. 5, 373 Forbig. ad loc. —
    II.
    Trop.
    A.
    In gen.:

    vides, quo progrediente oratione venturum me puto,

    Cic. Rep. 1, 40, 62. ut jam a principio videndum sit, quemadmodum velis venire ad extremum orationis, id. Or. 59, 201:

    contra rem suam me nescio quando venisse questus est,

    that I appeared, id. Phil. 2, 2, 3: contra amici summam existimationem, id. Att. 1, 1, 4:

    si rem nullam habebis, quod in buccam venerit, scribito,

    id. ib. 1, 12, 4;

    v. bucca: si quid in mentem veniet,

    id. ib. 12, 36, 1.—So in Cic. with nom. only of neutr. pron. or res; but freq. impers. with gen.:

    cum matronarum ac virginum veniebat in mentem,

    when I thought of, Cic. Sull. 6, 19:

    venit enim mihi in mentem oris tui,

    id. Rosc. Am. 34, 95; id. Sull. 14, 38; v. also mens, II. B. fin. and the passages there cited:

    oratorum laus ita ducta ab humili venit ad summum, ut, etc.,

    id. Tusc. 2, 2, 5:

    prava ex falsis opinionibus veniunt,

    Quint. 5, 10, 34:

    vitium pejus, quod ex inopiā, quam quod ex copiā venit,

    id. 2, 4, 4:

    non omne argumentum undique venit,

    id. 5, 10, 21.—With dat.:

    existimabunt majus commodum ex otio meo quam ex aliorum negotiis reipublicae venturum,

    Sall. J. 4, 4; 8, 2:

    ubi ea dies, quam constituerat cum legatis, venit,

    Caes. B. G. 1, 8; so,

    dies,

    id. ib. 7, 3:

    tempus victoriae,

    id. ib. 7, 66; cf.:

    suum tempus eorum laudi,

    Quint. 3, 1, 21:

    non sumus omnino sine curā venientis anni,

    for the coming year, Cic. Q. Fr. 3, 4, 4:

    exemplum trahens Perniciem veniens in aevum,

    Hor. C. 3, 5, 16:

    veniens aetas,

    the future, Ov. F. 6, 639.—Of events, to come, i. e. to happen:

    quod hodie venit,

    Tac. A. 14, 43.—
    B.
    In partic.
    1.
    Venire in aliquid (rarely ad aliquid; v. infra), to come into, fall into any state or condition (so esp. freq.): venisse alicui in amicitiam, to have obtained one's friendship or alliance, Caes. B. G. 6, 5, 4:

    in calamitatem,

    Cic. Rosc. Am. 17, 49:

    in cognitionem alicujus,

    Quint. 7, 2, 20:

    in consuetudinem,

    Cic. Caecin. 2, 6; cf.:

    quaedam in consuetudinem ex utilitatis ratione venerunt,

    id. Inv. 2, 53, 160:

    in proverbii consuetudinem,

    id. Off. 2, 15, 55.—Of a personal subject:

    (milites) qui in consuetudinem Alexandrinae vitae venerant,

    Caes. B. C. 3, 110:

    ut non solum hostibus in contemptionem Sabinus veniret, sed, etc.,

    had fallen into contempt, id. B. G. 3, 17:

    in contentionem, etc.,

    Cic. Div. 2, 63, 129:

    si falso venisses in suspitionem, P. Sestio,

    id. Vatin. 1, 2:

    summum in cruciatum,

    Caes. B. G. 1, 31:

    aut in controversiam aut in contentionem,

    Quint. 3, 6, 44:

    in discrimen,

    Cic. Rosc. Am. 6, 16:

    in dubium,

    id. Quint. 2, 5:

    in alicujus fidem ac potestatem,

    to place one's self under the protection and in the power of a person, to surrender at discretion, Caes. B. G. 2, 13:

    ne in odium veniam,

    Cic. Fin. 2, 24, 79; cf.:

    Tarquinii nomen huic populo in odium venisse regium,

    id. Rep. 1, 40, 62:

    ipse illi perditae multitudini in odium acerbissimum venerit,

    id. Att. 10, 8, 6: in eam opinionem Cassius veniebat, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 10, 2:

    in partem alicujus,

    to take part in it, Cic. Fam. 14, 2, 3:

    in periculum,

    Caes. B. C. 1, 17:

    in sermonem alicujus,

    i. e. to enter into conversation, Cic. Att. 14, 1, 1;

    and in another sense: cum loquerer cum Phaniā, veni in eum sermonem, ut dicerem, etc.,

    I happened to say that, id. Fam. 3, 5, 3:

    nonnullam in spem veneram, posse me, etc.,

    id. de Or. 2, 54, 217:

    summam in spem per Helvetios regni obtinendi venire,

    to entertain hopes, to hope, Caes. B. G. 1, 18.— Esp. with res as subject, the affair came to, reached the point, etc.:

    res proxime formam latrocinii venerat,

    Liv. 2, 48, 5; 2, 56, 5:

    res venit prope secessionem,

    id. 6, 42, 10. ad ultimum dimicationis rati rem venturam, id. 2, 56, 5:

    cum speramus eo rem venturam, ut, etc.,

    Hor. Ep. 2, 1, 226.— Impers.:

    saepe in eum locum ventum est, ut, etc.,

    to such a point that, Caes. B. G. 6, 43; Liv. 7, 30, 9.—
    (β).
    Ad aliquid: bene agis, Alba;

    ad tuam veniam condicionem,

    will accept, Cic. Verr. 2, 3, 62, § 146:

    ad summum fortunae,

    to attain, Hor. Ep. 2, 1, 32.—
    2.
    In speaking, to come to a topic:

    ut jam a fabulis ad facta veniamus,

    Cic. Rep. 2, 2, 4:

    ut ad fabulas veniamus,

    id. Rosc. Am. 16, 46:

    venio ad tertiam epistulam,

    id. Q. Fr. 3, 14, 12:

    venio ad recentiores litteras,

    id. Att. 14, 19, 5:

    ad Arcesilam Carneademque veniamus,

    id. Ac. 2, 4, 12:

    venio nunc ad tertium genus illud, etc.,

    id. Rep. 3, 33, 45:

    ad istius morbum et insaniam,

    id. Verr. 2, 4, 1, § 1 al.

    Lewis & Short latin dictionary > venio

  • 5 proverbium

    prōverbĭum, ĭi, n. [pro-verbum].
    I.
    An old saying, a saw, maxim, adage, proverb (class.;

    syn. adagium): ex quo illud factum est jam tritum sermone proverbium, etc.,

    Cic. Off. 1, 10, 33; cf. id. ib. 3, 19, 77:

    in proverbii consuetudinem venire,

    id. ib. 2, 15, 55:

    illud in proverbium venit,

    Liv. 40, 46:

    quod est Graecis hominibus in proverbio,

    Cic. Verr. 2, 1, 20, § 53; id. Or. 70, 235:

    quod proverbii loco dici solet,

    id. Phil. 13, 12, 27:

    proverbii locum obtinere,

    id. Tusc. 4, 16, 36:

    vulgare,

    id. Fam. 10, 20, 2:

    acta agimus, quod vetamur veteri proverbio,

    id. Lael. 22, 85:

    ut proverbium loquitur vetus,

    Amm. 14, 11, 12.—In plur.:

    in communibus proverbiis,

    Cic. Verr. 2, 1, 46, § 121:

    proverbia opportune aptata,

    Quint. 6, 3, 97. —
    II.
    A byword, a subject of contemptuous reference (post-class.):

    et eris perditus in proverbium,

    Vulg. Deut. 28, 37; id. 3 Reg. 9, 7.

    Lewis & Short latin dictionary > proverbium

  • 6 proverbium

    prōverbium, ī n. [ pro + verbum ]
    in p. venire L, PM и in proverbii consuetudinem venire Cвойти в пословицу

    Латинско-русский словарь > proverbium

  • 7 consuetudo

    cōnsuētūdo, inis, f. (consuesco), die Beigewöhnung, I) an eine Sache, die Gewöhnung, angenommene Gewohnheit, das gewohnte, herkömmliche Verfahren, das Herkommen, der Brauch (Gebrauch), die Observanz, sowohl im Privatleben als im öffentlichen Leben (vgl. mos), a) übh. (oft verb. c. et exercitatio od. exercitatioque u. c. ac mos, mos consuetudoque, c. institutumque, c. et disciplina), absol., od. m. Ang. dessen, der die Gewohnheit hat, im Genet. od. durch Adi., od. m. Ang. der Sache, bei der die G. herrscht, im Genet. subst. od. Gerundii, consuetudo exercitatioque facilitatem maxime parit, Quint.: haec consuetudo iam naturae vim obtinet propter vetustatem, Cic.: mihi bene facere iam ex consuetudine in naturam vertit, Sall.: depravatio consuetudinis, Sall.: ius consuetudinis, das Recht der Observanz, das Gewohnheitsrecht, Cic. – m. Genet., c. populi Romani, Caes.: c. Graecorum, Cic.: c. maiorum, Cic.: c. medicorum, Cic.: c. vitae, teils = Herkommen des L. übh., teils = Lebensweise, Cic. (vgl. cotidianae vitae c., Ter., u. unten no. b, α): c. victus, Lebensweise, Cic. (vgl. no. II, a): c. sermonis nostri, unser Sprachgebrauch, Cic. (vgl. unten no. b, β): c. fori et pristinus mos iudiciorum, Cic. – c. oculorum, gewohnter, wiederholter Anblick, Cic. – una pars et c. earum epistularum, quibus secundis rebus uti solebamus, die eine gewohnte (scherzh.) Art, Cic. – c. incommodorum, G. an usw., Cic. – c. vivendi, Lebensweise, Quint.: male vivendi, Lact.: peccandi, Cic.: dicendi, scribendi, loquendi, Cic. u. Quint. – c. antiqua, Suet.: assidua, Quint.: quaedam barbara c., Caes.: c. bona (Ggstz. c. mala), Cic. u. (Ggstz. melior) Varr. LL. – mos consuetudoque civilis, die Sitte u. die herkömmlichen bürgerlichen Formen, Cic. – vita hominum consuetudoque communis, allgemeine Observanz, Cic.: communis vitae c., das gewöhnliche, gemeine Leben (vgl. communis vita et vulgaris hominum c.), Cic.: communis c. sermonis od. loquendi, der gewöhnliche, gemeine Sprachgebrauch, Cic. u. Quint.: c. diuturna, Cic.: illa immanis ac barbara c. hominum immolandorum, Cic.: c. longa, Quint.: c. regia, Brauch (Verwaltung) unter den Königen, Eutr.: mea vitae perpetua c., Cic.: c. pessuma, Quint.: c. usitata, Gewohnheitsrecht, Quint.: c. vetus, Cic.: c. vulgaris, Cic. – abhorrere a consuetudine communis sensus (v. der herkömmlichen Denkweise), Cic.: adducere alqm od. se in eam consuetudinem, ut etc., jmd. od. sich so gewöhnen, daß usw., Nep. u. Caes. (vgl. ad quam nos consuetudinem a familiaribus nostris adducti, Cic.): sic alitur c. perditarum contionum, Cic.: hanc consuetudinem libenter ascivimus, Cic.: assimulare castrorum consuetudinem, Nep. – ab omnium Siculorum consuetudine discedere, Cic.: plerumque autem parentum praeceptis imbuti ad eorum consuetudinem moremque deducimur, Cic. – est consuetudo Siculorum ceterorumque Graecorum, ut etc., Cic.: doctorum est ista consuetudo eaque Graecorum, ut etc., Cic.: populi Romani hanc esse consuetudinem, ut etc., Caes.: est hoc Gallicae consuetudinis, ut etc., Caes.: non est meae consuetudinis rationem reddere, qua de causa etc., Cic.: non esse consuetudinem populi Romani accipere ab hoste armato condicionem, Caes.: quod antea in consuetudine fuerit bonorum, Cic.: ut est c., wie es Gebrauch (Rechtsgebrauch, Observanz) ist, Cic.: ut barbarorum fere consuetudo est, Hirt. b. G.: ut fert Gallica c., Caes.: maiore strepitu et tumultu, quam populi Romani fert c., castra moveri iubet, Caes. – sin consuetudinem meam, quam in re publica habui, tenuero, Cic. – haec consuetudo, quae increbruit, Cic.: alqm in suam rationem consuetudinemque inducere, Cic.: in adeundis periculis consuetudinem imitari medicorum, Cic.: consuetudinem aestimationis introducere, Cic.: hanc consuetudinem inveterascere nolle, Caes.: sensim hanc consuetudinem et disciplinam minuere (abnehmen lassen), post vero Sullae victoriam penitus amittere (gänzlich verloren gehen lassen od. aufgeben), Cic.: mutare consuetudinem dicendi, Cic.: eius rei nonnullam consuetudinem nancisci, Cic.: obdurescere alcis rei consuetudine, Cic.: recedere a consuetudine vulgari, ab usitata consuetudine, a iucundissima consuetudine, Quint. u. Cic.: longo intervallo veterem consuetudinem referre, Cic.: longo intervallo hanc consuetudinem maiorum repetere ac referre, Cic.: consuetudinem suam in civibus conservandis retinere, Lentul. in Cic. ep.: cenarum rectarum consuetudinem revocare, Suet.: senatum ad pristinam virtutem consuetudinemque revocare, Cic.: consuetudinem sequens, gewohnheitsmäßig, Gell.: si paulatim haec consuetudo serpere ac prodire coeperit, Cic.: suam consuetudinem in patrociniis tuendis servare, Vatin. in Cic. ep.: in iudicio non morem consuetudinemque servare, Cic.: tenere consuetudinem suam od. consuetudinem a Socrate traditam, Cic.: consuetudine eā inter se quam saepissime uti, Cic.: vetere in nova (fabula) uti consuetudine, Ter. – tenuit (erhält sich) consuetudo, ut etc., Quint. 2, 1, 1: vetus consuetudo tenuit, ut etc., Veget. mil. 2, 8, 8. – in consuetudinem venire, teils v. Dingen = zur Gew. werden, zB. quod iam in c. venit, Cic.: quod a nostris hominibus saepissime usurpatum iam in proverbii c. venit, Cic.; teils v. Pers. = die Gew. annehmen, zB. in c. Alexandrinae vitae licentiaeque v., Caes.: in eam iam benignitatis c. venisse, ut etc., Cic.: paulatim in c. eius regni occupandi venisse, Auct. b. Alex. – frequens et assidua nobis contentio iam prope in consuetudinem vertit, wurde uns zur G., Tac. dial.: in consuetudinem vertit (es wurde Gebrauch), ut consules suo quoque nomine quantum principi debeant profiteantur, Plin. pan. – m. Praepp. od. im bl. Abl. als Adverbial-Ausdr., ad consuetudinem Graecorum, nach der G. der Gr. (zB. disputare), Cic.: ad nostram consuetudinem, Nep.: ex consuetudine, Sall.: ex consuetudine sua, Caes.: u. bl. consuetudine, Cic.: consuetudine suā, Caes.: consuetudine populi Romani, Caes.: quādam barbarā consuetudine, Caes.: vetere ac iam pridem receptā populi Rom. consuetudine, Tac.: consuetudine peccandi liberā, Cic.: pro mea consuetudine, Cic.: praeter consuetudinem, Cic.: praeter consuetudinem ac morem maiorum, Suet.: extra consuetudinem, Caes.: contra consuetudinem, Hirt. b. G. u. Sen. (vgl. si quid contra morem consuetudinemque civilem fecerint, Cic.): supra consuetudinem, Cels.

    b) insbes.: α) die Gewöhnung = die (gewohnte) Lebensweise (vollst. c. vitae, victus u. dgl., s. oben no. a), imago consuetudinis atque vitae (öffentl. Wirksamkeit) Epaminondae, Nep.: deflectere a pristina consuetudine, Phaedr.: ad superiorem consuetudinem reverti, Cic.: longinquā malā consuetudine aegrum traducere in meliorem, Varr. LL.: neque vino neque consuetudine reliquā abstinere, Suet.: imitari Persarum consuetudinem, Nep. – β) die gewöhnliche Ausdrucksweise, der (herrschende) Sprachgebrauch (vollst. c. sermonis, loquendi, s. oben no. a), c. recta (Ggstz. c., quae depravata est), Varr. LL.: c. indocta, der Spr. ohne gelehrte Bildung, Cic.: c. saeculi, Sen.: consuetudinem vitiosam et corruptam purā et incorruptā consuetudine emendare, Cic.: consuetudinem imitari, Cic.: uti pravissimā consuetudinis regulā, Cic.: in consuetudinem nostram non caderet, würde mit unserem Spr. nicht übereinstimmen, Cic. – dah. meton., eine bestimmte Sprache, c. Latina, nostra, Col.: c. Graeca, Col. – γ) die gewöhnliche Annahme, omnia quae in consuetudine probantur, nach der gew. Annahme (im gewöhnlichen Leben) als ausgemacht gilt, Cic. Acad. 2, 75: ideo (aquilam) armigeram Iovis consuetudo iudicat, Plin. 10, 15.

    II) die Beigewöhnung an eine Person od. ein persönl. Verhältnis, der gesellige Umgang, der gesellige Verhältnis, die Geselligheit, a) übh. (vollst. c. victus; verb. consuetudo ac familiaritas, domesticus usus et c. u. dgl.), c. multa et iucunda, Cic.: c. iucundissima, Cic.: longinqua, Caes.: c. paucorum dierum, Cic.: c. superiorum annorum, Caes.: c. nutrimentorum (der ersten Jugendjahre), Suet.: c. legationis (des Legaten mit dem Feldherrn), Hirt. b. G.: mihi non ignota in consuetudine et familiaritate suavitas tua, Cic.: inductus consuetudine ac familiaritate, Cic. – dare se in consuetudinem sic prorsus, ut etc., Cic.: devincire alqm consuetudine suā sic, ut etc., Nep.: cum Metellis erat ei non modo hospitium, verum etiam domesticus usus et consuetudo, Cic.: Atticus noster maiorem mihi cum Cassinio consuetudinem fecit, Cic.: insinuare in consuetudinem alcis, Cic.: immergere se blanditiis et assentationibus penitus in consuetudinem alcis, Cic.: intermittere consuetudinem, Cic.: permanere in eadem amicitiae consuetudine, Cic.: revocare alqm in consuetudinem pristinam, Cic.: postea prorsus ab instituta nostra paucorum dierum consuetudine longe refugit, seitdem hat er den zwischen uns in den wenigen Tagen eingeleiteten Verkehr völlig abgebrochen, Cic.: ut eos consuetudine adhibitā (bei fortgesetztem Umgang) facile internosceremus, Cic. – im Plur., nostri amores mores consuetudines, Plaut.: amicitiae, consuetudines, vicinitates, clientelae, Cic.: consuetudines victus non possunt esse cum multis, Cic.: consuetudines, amicitias, res rationesque iungere cum alqo, Cic. – b) insbes., der zärtliche, vertraute Umgang der Eheleute, Octaviae consuetudinem cito aspernari, Suet. Ner. 35, 1: Agrippinae consuetudine teneri, sehr an der A. hängen, Suet. Tib. 7, 2. – u. das zärtliche Verhältnis der Liebenden, gew. im unedlen Sinne = das Liebesverhältnis, c. parva, Ter.: c. eius, Ter.: turpis dominae consuetudo cum servo, turpis domino cum ancilla, Quint.: huic (libertinae) consuetudo cum Aebutio fuit, Liv.: erat ei cum Fulvia stupri vetus consuetudo, Sall.: stupri consuetudinem facere cum alqo, Suet.: consuetudinem habere cum fratris uxore, Suet.

    lateinisch-deutsches > consuetudo

  • 8 consuetudo

    cōnsuētūdo, inis, f. (consuesco), die Beigewöhnung, I) an eine Sache, die Gewöhnung, angenommene Gewohnheit, das gewohnte, herkömmliche Verfahren, das Herkommen, der Brauch (Gebrauch), die Observanz, sowohl im Privatleben als im öffentlichen Leben (vgl. mos), a) übh. (oft verb. c. et exercitatio od. exercitatioque u. c. ac mos, mos consuetudoque, c. institutumque, c. et disciplina), absol., od. m. Ang. dessen, der die Gewohnheit hat, im Genet. od. durch Adi., od. m. Ang. der Sache, bei der die G. herrscht, im Genet. subst. od. Gerundii, consuetudo exercitatioque facilitatem maxime parit, Quint.: haec consuetudo iam naturae vim obtinet propter vetustatem, Cic.: mihi bene facere iam ex consuetudine in naturam vertit, Sall.: depravatio consuetudinis, Sall.: ius consuetudinis, das Recht der Observanz, das Gewohnheitsrecht, Cic. – m. Genet., c. populi Romani, Caes.: c. Graecorum, Cic.: c. maiorum, Cic.: c. medicorum, Cic.: c. vitae, teils = Herkommen des L. übh., teils = Lebensweise, Cic. (vgl. cotidianae vitae c., Ter., u. unten no. b, α): c. victus, Lebensweise, Cic. (vgl. no. II, a): c. sermonis nostri, unser Sprachgebrauch, Cic. (vgl. unten no. b, β): c. fori et pristinus mos iudiciorum, Cic. – c. oculorum, gewohnter, wiederholter Anblick, Cic. – una pars et c. earum epistularum, quibus secundis rebus uti solebamus, die eine
    ————
    gewohnte (scherzh.) Art, Cic. – c. incommodorum, G. an usw., Cic. – c. vivendi, Lebensweise, Quint.: male vivendi, Lact.: peccandi, Cic.: dicendi, scribendi, loquendi, Cic. u. Quint. – c. antiqua, Suet.: assidua, Quint.: quaedam barbara c., Caes.: c. bona (Ggstz. c. mala), Cic. u. (Ggstz. melior) Varr. LL. – mos consuetudoque civilis, die Sitte u. die herkömmlichen bürgerlichen Formen, Cic. – vita hominum consuetudoque communis, allgemeine Observanz, Cic.: communis vitae c., das gewöhnliche, gemeine Leben (vgl. communis vita et vulgaris hominum c.), Cic.: communis c. sermonis od. loquendi, der gewöhnliche, gemeine Sprachgebrauch, Cic. u. Quint.: c. diuturna, Cic.: illa immanis ac barbara c. hominum immolandorum, Cic.: c. longa, Quint.: c. regia, Brauch (Verwaltung) unter den Königen, Eutr.: mea vitae perpetua c., Cic.: c. pessuma, Quint.: c. usitata, Gewohnheitsrecht, Quint.: c. vetus, Cic.: c. vulgaris, Cic. – abhorrere a consuetudine communis sensus (v. der herkömmlichen Denkweise), Cic.: adducere alqm od. se in eam consuetudinem, ut etc., jmd. od. sich so gewöhnen, daß usw., Nep. u. Caes. (vgl. ad quam nos consuetudinem a familiaribus nostris adducti, Cic.): sic alitur c. perditarum contionum, Cic.: hanc consuetudinem libenter ascivimus, Cic.: assimulare castrorum consuetudinem, Nep. – ab omnium Siculorum consuetudine discedere, Cic.: plerumque autem
    ————
    parentum praeceptis imbuti ad eorum consuetudinem moremque deducimur, Cic. – est consuetudo Siculorum ceterorumque Graecorum, ut etc., Cic.: doctorum est ista consuetudo eaque Graecorum, ut etc., Cic.: populi Romani hanc esse consuetudinem, ut etc., Caes.: est hoc Gallicae consuetudinis, ut etc., Caes.: non est meae consuetudinis rationem reddere, qua de causa etc., Cic.: non esse consuetudinem populi Romani accipere ab hoste armato condicionem, Caes.: quod antea in consuetudine fuerit bonorum, Cic.: ut est c., wie es Gebrauch (Rechtsgebrauch, Observanz) ist, Cic.: ut barbarorum fere consuetudo est, Hirt. b. G.: ut fert Gallica c., Caes.: maiore strepitu et tumultu, quam populi Romani fert c., castra moveri iubet, Caes. – sin consuetudinem meam, quam in re publica habui, tenuero, Cic. – haec consuetudo, quae increbruit, Cic.: alqm in suam rationem consuetudinemque inducere, Cic.: in adeundis periculis consuetudinem imitari medicorum, Cic.: consuetudinem aestimationis introducere, Cic.: hanc consuetudinem inveterascere nolle, Caes.: sensim hanc consuetudinem et disciplinam minuere (abnehmen lassen), post vero Sullae victoriam penitus amittere (gänzlich verloren gehen lassen od. aufgeben), Cic.: mutare consuetudinem dicendi, Cic.: eius rei nonnullam consuetudinem nancisci, Cic.: obdurescere alcis rei consuetudine, Cic.: recedere a consuetudine vulgari, ab usitata con-
    ————
    suetudine, a iucundissima consuetudine, Quint. u. Cic.: longo intervallo veterem consuetudinem referre, Cic.: longo intervallo hanc consuetudinem maiorum repetere ac referre, Cic.: consuetudinem suam in civibus conservandis retinere, Lentul. in Cic. ep.: cenarum rectarum consuetudinem revocare, Suet.: senatum ad pristinam virtutem consuetudinemque revocare, Cic.: consuetudinem sequens, gewohnheitsmäßig, Gell.: si paulatim haec consuetudo serpere ac prodire coeperit, Cic.: suam consuetudinem in patrociniis tuendis servare, Vatin. in Cic. ep.: in iudicio non morem consuetudinemque servare, Cic.: tenere consuetudinem suam od. consuetudinem a Socrate traditam, Cic.: consuetudine eā inter se quam saepissime uti, Cic.: vetere in nova (fabula) uti consuetudine, Ter. – tenuit (erhält sich) consuetudo, ut etc., Quint. 2, 1, 1: vetus consuetudo tenuit, ut etc., Veget. mil. 2, 8, 8. – in consuetudinem venire, teils v. Dingen = zur Gew. werden, zB. quod iam in c. venit, Cic.: quod a nostris hominibus saepissime usurpatum iam in proverbii c. venit, Cic.; teils v. Pers. = die Gew. annehmen, zB. in c. Alexandrinae vitae licentiaeque v., Caes.: in eam iam benignitatis c. venisse, ut etc., Cic.: paulatim in c. eius regni occupandi venisse, Auct. b. Alex. – frequens et assidua nobis contentio iam prope in consuetudinem vertit, wurde uns zur G., Tac. dial.: in consuetudinem vertit (es wurde Gebrauch), ut con-
    ————
    sules suo quoque nomine quantum principi debeant profiteantur, Plin. pan. – m. Praepp. od. im bl. Abl. als Adverbial-Ausdr., ad consuetudinem Graecorum, nach der G. der Gr. (zB. disputare), Cic.: ad nostram consuetudinem, Nep.: ex consuetudine, Sall.: ex consuetudine sua, Caes.: u. bl. consuetudine, Cic.: consuetudine suā, Caes.: consuetudine populi Romani, Caes.: quādam barbarā consuetudine, Caes.: vetere ac iam pridem receptā populi Rom. consuetudine, Tac.: consuetudine peccandi liberā, Cic.: pro mea consuetudine, Cic.: praeter consuetudinem, Cic.: praeter consuetudinem ac morem maiorum, Suet.: extra consuetudinem, Caes.: contra consuetudinem, Hirt. b. G. u. Sen. (vgl. si quid contra morem consuetudinemque civilem fecerint, Cic.): supra consuetudinem, Cels.
    b) insbes.: α) die Gewöhnung = die (gewohnte) Lebensweise (vollst. c. vitae, victus u. dgl., s. oben no. a), imago consuetudinis atque vitae (öffentl. Wirksamkeit) Epaminondae, Nep.: deflectere a pristina consuetudine, Phaedr.: ad superiorem consuetudinem reverti, Cic.: longinquā malā consuetudine aegrum traducere in meliorem, Varr. LL.: neque vino neque consuetudine reliquā abstinere, Suet.: imitari Persarum consuetudinem, Nep. – β) die gewöhnliche Ausdrucksweise, der (herrschende) Sprachgebrauch (vollst. c. sermonis, loquendi, s. oben no. a), c. recta (Ggstz. c., quae depravata est), Varr. LL.: c. indocta,
    ————
    der Spr. ohne gelehrte Bildung, Cic.: c. saeculi, Sen.: consuetudinem vitiosam et corruptam purā et incorruptā consuetudine emendare, Cic.: consuetudinem imitari, Cic.: uti pravissimā consuetudinis regulā, Cic.: in consuetudinem nostram non caderet, würde mit unserem Spr. nicht übereinstimmen, Cic. – dah. meton., eine bestimmte Sprache, c. Latina, nostra, Col.: c. Graeca, Col. – γ) die gewöhnliche Annahme, omnia quae in consuetudine probantur, nach der gew. Annahme (im gewöhnlichen Leben) als ausgemacht gilt, Cic. Acad. 2, 75: ideo (aquilam) armigeram Iovis consuetudo iudicat, Plin. 10, 15.
    II) die Beigewöhnung an eine Person od. ein persönl. Verhältnis, der gesellige Umgang, der gesellige Verhältnis, die Geselligheit, a) übh. (vollst. c. victus; verb. consuetudo ac familiaritas, domesticus usus et c. u. dgl.), c. multa et iucunda, Cic.: c. iucundissima, Cic.: longinqua, Caes.: c. paucorum dierum, Cic.: c. superiorum annorum, Caes.: c. nutrimentorum (der ersten Jugendjahre), Suet.: c. legationis (des Legaten mit dem Feldherrn), Hirt. b. G.: mihi non ignota in consuetudine et familiaritate suavitas tua, Cic.: inductus consuetudine ac familiaritate, Cic. – dare se in consuetudinem sic prorsus, ut etc., Cic.: devincire alqm consuetudine suā sic, ut etc., Nep.: cum Metellis erat ei non modo hospitium, verum etiam domesticus usus et consuetudo, Cic.: Atticus noster maiorem mihi
    ————
    cum Cassinio consuetudinem fecit, Cic.: insinuare in consuetudinem alcis, Cic.: immergere se blanditiis et assentationibus penitus in consuetudinem alcis, Cic.: intermittere consuetudinem, Cic.: permanere in eadem amicitiae consuetudine, Cic.: revocare alqm in consuetudinem pristinam, Cic.: postea prorsus ab instituta nostra paucorum dierum consuetudine longe refugit, seitdem hat er den zwischen uns in den wenigen Tagen eingeleiteten Verkehr völlig abgebrochen, Cic.: ut eos consuetudine adhibitā (bei fortgesetztem Umgang) facile internosceremus, Cic. – im Plur., nostri amores mores consuetudines, Plaut.: amicitiae, consuetudines, vicinitates, clientelae, Cic.: consuetudines victus non possunt esse cum multis, Cic.: consuetudines, amicitias, res rationesque iungere cum alqo, Cic. – b) insbes., der zärtliche, vertraute Umgang der Eheleute, Octaviae consuetudinem cito aspernari, Suet. Ner. 35, 1: Agrippinae consuetudine teneri, sehr an der A. hängen, Suet. Tib. 7, 2. – u. das zärtliche Verhältnis der Liebenden, gew. im unedlen Sinne = das Liebesverhältnis, c. parva, Ter.: c. eius, Ter.: turpis dominae consuetudo cum servo, turpis domino cum ancilla, Quint.: huic (libertinae) consuetudo cum Aebutio fuit, Liv.: erat ei cum Fulvia stupri vetus consuetudo, Sall.: stupri consuetudinem facere cum alqo, Suet.: consuetudinem habere cum fratris uxore, Suet.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > consuetudo

  • 9 proverbium

    prōverbium, iī, n. (pro u. verbum), I) das Sprichwort, iam tritum sermone proverbium, ein gang u. gäbes Sprichwort, Cic.: venit in proverbium, Liv., od. in consuetudinem proverbii, Cic., ist zum Spr. geworden: ebenso in proverbium cessit, Plin.: unde et in proverbium tractum est ›muli Mariani‹, Frontin.: inde rem ad triarios redisse, cum laboratur, proverbio increbuit, ist zum häufigen (fast gewöhnlichen) Spr. geworden, Liv.: veteri proverbio, nach dem alten Spr., Cic.: quod est Graecis in proverbio, ist bei ihnen ein Spr., Cic.: ut est in proverbio, wie man im Spr. sagt, Cic.: esse in proverbium et in fabulam, Vulg. 3. regg. 9, 7: et usus est vulgari proverbio ›oleum in incendium‹, Porphyr. Hor. sat. 2, 3, 321: ut proverbium loquitur vetus, Amm. 14, 11, 12: ut ait vetus proverbium, Apul. met. 11, 28: usurpabat hoc saepe proverbium, quod supra nos idem et nihil ad nos pertinere, Lact.: unde hic antiquissimus versus vice proverbii celebratus est, Gell.: Graeco proverbio notatum est m. folg. Acc. u. Infin., Suet. Tib. 38 extr. – Plur., proverbia opportune aptata, Quint.: istius nequitiam in ore vulgi atque in communibus proverbiis esse versatam, Cic. – II) im weiteren Sinne, der Spruch, a) = der Ausspruch, proverbia laudis, löbliche Sprüche, Vulg. Sirach 6, 35. – b) das Gleichnis, Rätsel, Vulg. Sirach 39, 3. Iob 10, 6 u. 16, 25. – / Falsch prŏv. gemessen bei Alcim. Avit. poëm. 6, 387.

    lateinisch-deutsches > proverbium

  • 10 proverbium

    prōverbium, iī, n. (pro u. verbum), I) das Sprichwort, iam tritum sermone proverbium, ein gang u. gäbes Sprichwort, Cic.: venit in proverbium, Liv., od. in consuetudinem proverbii, Cic., ist zum Spr. geworden: ebenso in proverbium cessit, Plin.: unde et in proverbium tractum est ›muli Mariani‹, Frontin.: inde rem ad triarios redisse, cum laboratur, proverbio increbuit, ist zum häufigen (fast gewöhnlichen) Spr. geworden, Liv.: veteri proverbio, nach dem alten Spr., Cic.: quod est Graecis in proverbio, ist bei ihnen ein Spr., Cic.: ut est in proverbio, wie man im Spr. sagt, Cic.: esse in proverbium et in fabulam, Vulg. 3. regg. 9, 7: et usus est vulgari proverbio ›oleum in incendium‹, Porphyr. Hor. sat. 2, 3, 321: ut proverbium loquitur vetus, Amm. 14, 11, 12: ut ait vetus proverbium, Apul. met. 11, 28: usurpabat hoc saepe proverbium, quod supra nos idem et nihil ad nos pertinere, Lact.: unde hic antiquissimus versus vice proverbii celebratus est, Gell.: Graeco proverbio notatum est m. folg. Acc. u. Infin., Suet. Tib. 38 extr. – Plur., proverbia opportune aptata, Quint.: istius nequitiam in ore vulgi atque in communibus proverbiis esse versatam, Cic. – II) im weiteren Sinne, der Spruch, a) = der Ausspruch, proverbia laudis, löbliche Sprüche, Vulg. Sirach 6, 35. – b) das Gleichnis, Rätsel, Vulg. Sirach 39, 3. Iob 10, 6 u. 16,
    ————
    25. – Falsch prŏv. gemessen bei Alcim. Avit. poëm. 6, 387.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > proverbium

  • 11 venio

    vēnī, ventum, īre
    1) приходить, приезжать, прибывать (domum ad aliquem C; Romam L; larem ad nostrum Ctl)
    scribere, quod in buccam venit погов. C — писать, что приходит в голову
    2) подходить, доходить ( usque ad mare L); подступать ( cum exercitu ad urbem L)
    3) доходить, достигать
    4) (о времени) приходить, наступать
    cura venientis anni C — забота о наступающем (будущем) годе, но
    anni venientes H — годы возмужалости, зрелости ( в отличие от anni recedentes)
    6) попадать, входить, вонзаться ( sagitta venit V); проходить насквозь ( per ilia vēnit arundo V)
    7) всходить, подниматься ( segetes veniunt V); расти, вырастать ( arbores suā sponte veniunt V)
    8) становиться, оказываться
    in potestatem Cs (in manūs C) alicujus v. — попадать во власть кого-л.
    in periculum Cs (in discrimen C) v. — оказаться в опасности
    in consuetudinem v. C — входить в привычку, становиться употребительным
    in consuetudinem proverbii (in prpverbium) v. Lвойти в пословицу
    v. alicui in amicitiam Cs — подружиться с кем-л.
    in odium alicui v. C — навлечь на себя чью-л. ненависть
    in partem alicujus rei v. Cпринять участие в чём-либо
    ad condicionem alicujus v. C — принять чьи-л. условия
    v. in и ad possessionem Digвступать во владение
    hereditas alicui venit C — наследство достаётся кому-л.
    9) показываться, появляться (sol venit H; lacrimae venerunt V)
    10) происходить, проистекать, возникать
    de aliquā gente v. V — происходить из какого-л. рода
    11) случаться, приключаться
    haec ubi veniunt C — если это, произойдёт
    12) выпадать на долю, доставаться
    aliquid sorte alicui venit L — что-л. кому-либо досталось но жребию
    13) переходить, приступать ( ut a fabulis ad facta veniamus C)

    Латинско-русский словарь > venio

  • 12 venio

    venio, vēnī, ventum, venīre (βαίνω = *βανjω, altind. gámati, geht, gotisch qiman, ahd. quëman), kommen (Ggstz. abire, discedere, manere), I) eig.: A) im allg.: a) v. leb. Subjj.: α) übh.: istinc, Cic.: huc, Cic.: istuc, Cic.: foras, Plaut.: redeant, unde venerint, Liv.: qui unā venerant, Cic.: ab domo (Heimat), Liv.: ad alqm, Cic.: ad urbem, Cic.: in Cariam ex insula, Plaut.: in astu, Ter. u. Nep.: in Tusculanum, Cic.: in conspectum, Caes. u. Nep.: in conspectum alcis, Hirt. b.G.: sub aspectum, Cic.: sub oculos, Sen. u. Quint.: sub ora viri caelo, von Tauben, Verg. – m. bl. Acc. loc., domum ad alqm, Cic.: domum alcis saepe salutandi causā, Mat. in Cic. ep.: sexto die Delum Athenis, Cic.: poet. tumulum, Verg.: fines Ausonios, Verg.: Scythiam, Verg. – m. Ang. mit wem? cum equitatu, Caes.: ceteros cum custodibus in aedem Concordiae venire iubet, läßt er unter Bedeckung in den T. der C. bringen, Sall. – m. Ang. wem? novus exercitus domo accitus Etruscis venit, Liv. 9, 33, 2 (vgl. unten no. b). – m. Angabe des Zweckes, huc ad ludos, Plaut.: ad alqm ad cenam, Plaut.: v. auxilio (Dat.), subsidio (Dat.), Caes. u.a.: ad causam dicendam, Liv.: ad eum oratum, ut etc., Caes.: eam veni quaesitum, Plaut.: socios ad senatum questum venisse m. folg. Acc. u. Infin., Metell. Numid. fr.: ad istum emptum venerunt illum locum senatorium, Cic.: m. Infin., aurum petere, Plaut.: speculari, Liv.: Libycos populare penates, Verg. – impers., dum ad flumen Varum veniatur, Caes.: ad quos ventum erat, Caes.: ventum in insulam est, Cic.: Lilybaeum venitur, Cic.: venitur ad tempus, Vell.: ubi eo ventum est, Caes. – β) in feindlicher Absicht kommen, anrücken, veniens hostis,Verg.: strictam aciem venientibus offert, Verg. – impers., veniri ad se existimantes, Caes. – b) v. Lebl.: nostra navis huc ex portu Persico venit, Plaut.: venit in os salsi umor saporis, Lucr.: sub aspectum, Cic., in conspectum, Cels., sub oculos, Quint.: frumentum Tiberi venit, Liv.: a te litterae non venerunt, Cael. in Cic. ep.: ventus a mediterraneis regionibus veniens, Cels.: de ipso caelo subito venturum oraculum, Apul.: Rhodanus fluvius ex Alpibus veniens per Lemannum lacum meat, Mart. Cap. 6. § 635: venientia carra, die auf ihn zulaufenden, Treb. Poll. trig. tyr. 8, 5: eminus veniens telum, Donat. Ter. Andr. 1, 3, 3: unda ex adverso veniens, ibid. – m. Dat. wem? dominae mihi venit epistula nostrae, Prop.: dum tibi litterae meae veniant, zukommt, zugestellt wird, Cic.: priori Remo augurium venisse fertur, soll erschienen sein, Liv.

    B) insbes.: 1) kommen = zurückkehren, Romam, Liv.: cum venies, Ov. – 2) (poet.) kommen = hervorkommen, a) übh.: veniens sol, Hor.: venientes lacrimae, Verg. – b) kommen, hervorkommen = wachsen, veniunt felicius uvae, Verg.: ipsae (arbores) veniunt sponte suā, Verg.: ut hederae veniant suā sponte melius, Prop.

    II) übtr.: A) im allg.: a) v. leb. Subjj.: α) übh.: ut videndum sit, quem ad modum velis venire ad extremum (orationis), Cic.: ut ad id aliquando, quod cupiebat, veniret, Cic.: venimus ad summum fortunae, Hor. – β) in feindl. Absicht auftreten, contra alienum pro familiari et necessario, Cic.: contra summam amici existimationem, Cic.: contra iniuriam, Cic.: contra rem alcis, Cic. – b) v. Lebl.: α) übh.: alqd venit in buccam, kommt einem in den Mund, fällt ein, Cic.: v. in mentem, Cic.: v. in animum, Fronto, sub sensum, Varro LL.: oratorum laus ita ducta ab humili venit ad summum, ut iam senescat brevique tempore ad nihilum ventura videatur, Cic. – veniens in corpore virtus, erscheinende, Verg. – β) v. der Zeit, kommen = erscheinen, herannahen, sich nähern, ubi ea dies, quam constituerat, venit, Caes.: venisse tempus victoriae, Caes.: cum tristes misero kalendae venere, Hor.: veniet eorum laudi suum tempus, Quint. – motus temporum venientis (künftigen) anni, Cic.: non sumus omnino sine cura venientis anni (wegen des k.J.), Cic.: ea pars rei publicae vicit, nec in praesens modo, sed in venientem etiam annum M. Fabium et L. Valerium consules dedit, Liv. – veniens aetas, die kommende Zeit (= die Nachkommenschaft), Ov. fast. 6, 639. – ventura (künftigen) bella, Verg.: u. so venturorum nepotum proles, Ov. – Partiz. subst., ventūra, ōrum, n., die Zukunft, Lucan. 6, 591. – γ) als mediz. t.t. von phys. Zuständen, Übeln, kommen, eintreten, sich einstellen, si sudor non venit, Cels.: plenus somnus venit, Cels.: si subito venerit febris, Cels.: ubi remissio venit, Cels.: donec sanitas venit, Cels.: venit malum, morbus, Cels.

    B) insbes.: 1) v. in alqd, in eine Lage od. einen Zustand kommen, geraten, gelangen, von Pers.u. Lebl., in calamitatem, Cic.: in consuetudinem, Cic.: in consuetudinem proverbii, in proverbium, zum Sprichworte werden, Liv.: in morem, zur Sitte, zur Gewohnheit werden, Liv. u. Ov.: in contentionem, Cic.: in discrimen, Cic.: in dubium, Cic.: in odium, Cic.: in invidiam, Nep.: in partem alcis rei, an etwas teilhaben, Cic.: in sermonem, ins Gerede kommen, Cic.: aber veni in eum sermonem, ut dicerem, geriet ich darauf, Cic.: in eam opinionem, Cael. in Cic. ep.: in nonnullam spem, Cic.: alci in amicitiam, Caes.: in contemptionem, Caes.: summum in cruciatum, dem qualvollsten Lose anheimfallen, Caes.: in fidem ac potestatem alcis, Caes.: in periculum, Caes.: in cognitionem alcis, Quint.: in controversiam, Cels. u. Quint. – eo iam dementiae venimus, ut etc., Sen.: eo discordiae ventum (est), ut etc., Tac.: huc arrogantiae venerat, ut etc., Tac.: neque huc puto malignitatis ventum, ut etc., Val. Max. – cum speramus eo rem venturam, ut etc., Hor. ep. 2, 1, 126: saepe in eum locum (bis auf den Punkt) ventum est, ut etc., Caes. b.G. 6, 43, 4. – 2) in der Rede, in der Darstellung zu etwas kommen, gelangen, übergehen, ut iam a fabulis ad facta veniamus, Cic.: ab his ad maxillam venturus, Cels.: venio ad recentiores litteras, Cic.: ad Arcesilam Carneademque veniamus, Cic. – impers., ad ea veniendum est, quae, Cels. – 3) woher kommen, a) = abstammen, v. Pers., Bebrycia de gente, Verg. Aen. 5, 373. – b) = entstehen, α) v. Zuständen, maius commodum ex otio meo quam ex aliorum negotiis rei publicae venturum, Sall.: prava ex falsis opinionibus veniunt, Quint.: vitium peius, quod ex inopia, quam quod ex copia venit, Quint. – β) von der Zeit, anni venientes, die erst ankommenden, aufsteigenden, zunehmenden Jahre des Alters (bis ins 45. Jahr), Ggstz. recedentes, Hor. de art. poët. 175. – 4) kommen = eintreten, sich ereignen, sich zutragen, haec ubi veniunt, Cic.: si quando similis fortuna venisset, Liv.: quod longe aliter venit, Liv.: mors quidem omnium par est; per quae venit, diversa sunt, Sen.: si quid in Samnio adversi venisset, Liv.; vgl. Nipperd. Tac. ann. 14, 43. – 5) jmdm. kommen, zukommen, an jmd. gelangen, jmdm. zufallen, zuteil werden, isti morbus interdum venit, Plaut.: hereditates mihi negasti venire, Cic.: illi et gloriam et regnum venturum, Sall.: utrumque bellum Plautio sorte venit, Liv. (s. Weißenb. Liv. 29, 20, 4; aber Iustin. 13, 4, 10 Jeep sorte evenit): ultro illi et gloriam et regnum venturum, Cic.: umbra loco deerat... umbra venit loco, Ov. – v. Übeln = jmd. treffen, betreffen, selten m. ad od. in u. Akk., ad quem autem dolor veniat, ad eundem etiam interitum venire, Cic.: ne qua in rem publicam clades veniat, Liv. – gew. m. Dat., quae sibi duobus proeliis venerant, Sall.: scis mihi multa venire mala, Prop.: venit arboribus lues, Verg. – 6) = provenire, vonstatten gehen, Erfolg haben, id quo promptius veniret, Tac. ann. 12, 32 extr. – / Archaist. Fut. venibo, Pompon. com. fr. 65: venibunt, Commodian. apol. 900. – Synkop. Imperf. venibat, Ter. Phorm. 652. – Synkop. Genet. Plur. Partiz. Präs. venientum, Verg. georg. 4, 167; Aen. 1, 434 u. 6, 755.

    lateinisch-deutsches > venio

  • 13 venio

    venio, vēnī, ventum, venīre (βαίνω = *βανjω, altind. gámati, geht, gotisch qiman, ahd. quëman), kommen (Ggstz. abire, discedere, manere), I) eig.: A) im allg.: a) v. leb. Subjj.: α) übh.: istinc, Cic.: huc, Cic.: istuc, Cic.: foras, Plaut.: redeant, unde venerint, Liv.: qui unā venerant, Cic.: ab domo (Heimat), Liv.: ad alqm, Cic.: ad urbem, Cic.: in Cariam ex insula, Plaut.: in astu, Ter. u. Nep.: in Tusculanum, Cic.: in conspectum, Caes. u. Nep.: in conspectum alcis, Hirt. b.G.: sub aspectum, Cic.: sub oculos, Sen. u. Quint.: sub ora viri caelo, von Tauben, Verg. – m. bl. Acc. loc., domum ad alqm, Cic.: domum alcis saepe salutandi causā, Mat. in Cic. ep.: sexto die Delum Athenis, Cic.: poet. tumulum, Verg.: fines Ausonios, Verg.: Scythiam, Verg. – m. Ang. mit wem? cum equitatu, Caes.: ceteros cum custodibus in aedem Concordiae venire iubet, läßt er unter Bedeckung in den T. der C. bringen, Sall. – m. Ang. wem? novus exercitus domo accitus Etruscis venit, Liv. 9, 33, 2 (vgl. unten no. b). – m. Angabe des Zweckes, huc ad ludos, Plaut.: ad alqm ad cenam, Plaut.: v. auxilio (Dat.), subsidio (Dat.), Caes. u.a.: ad causam dicendam, Liv.: ad eum oratum, ut etc., Caes.: eam veni quaesitum, Plaut.: socios ad senatum questum venisse m. folg. Acc. u. Infin., Metell. Numid. fr.: ad istum emptum venerunt illum locum senatorium, Cic.: m. Infin.,
    ————
    aurum petere, Plaut.: speculari, Liv.: Libycos populare penates, Verg. – impers., dum ad flumen Varum veniatur, Caes.: ad quos ventum erat, Caes.: ventum in insulam est, Cic.: Lilybaeum venitur, Cic.: venitur ad tempus, Vell.: ubi eo ventum est, Caes. – β) in feindlicher Absicht kommen, anrücken, veniens hostis,Verg.: strictam aciem venientibus offert, Verg. – impers., veniri ad se existimantes, Caes. – b) v. Lebl.: nostra navis huc ex portu Persico venit, Plaut.: venit in os salsi umor saporis, Lucr.: sub aspectum, Cic., in conspectum, Cels., sub oculos, Quint.: frumentum Tiberi venit, Liv.: a te litterae non venerunt, Cael. in Cic. ep.: ventus a mediterraneis regionibus veniens, Cels.: de ipso caelo subito venturum oraculum, Apul.: Rhodanus fluvius ex Alpibus veniens per Lemannum lacum meat, Mart. Cap. 6. § 635: venientia carra, die auf ihn zulaufenden, Treb. Poll. trig. tyr. 8, 5: eminus veniens telum, Donat. Ter. Andr. 1, 3, 3: unda ex adverso veniens, ibid. – m. Dat. wem? dominae mihi venit epistula nostrae, Prop.: dum tibi litterae meae veniant, zukommt, zugestellt wird, Cic.: priori Remo augurium venisse fertur, soll erschienen sein, Liv.
    B) insbes.: 1) kommen = zurückkehren, Romam, Liv.: cum venies, Ov. – 2) (poet.) kommen = hervorkommen, a) übh.: veniens sol, Hor.: venientes lacrimae, Verg. – b) kommen, hervorkommen = wachsen, veniunt felicius uvae, Verg.: ipsae (arbores) ve-
    ————
    niunt sponte suā, Verg.: ut hederae veniant suā sponte melius, Prop.
    II) übtr.: A) im allg.: a) v. leb. Subjj.: α) übh.: ut videndum sit, quem ad modum velis venire ad extremum (orationis), Cic.: ut ad id aliquando, quod cupiebat, veniret, Cic.: venimus ad summum fortunae, Hor. – β) in feindl. Absicht auftreten, contra alienum pro familiari et necessario, Cic.: contra summam amici existimationem, Cic.: contra iniuriam, Cic.: contra rem alcis, Cic. – b) v. Lebl.: α) übh.: alqd venit in buccam, kommt einem in den Mund, fällt ein, Cic.: v. in mentem, Cic.: v. in animum, Fronto, sub sensum, Varro LL.: oratorum laus ita ducta ab humili venit ad summum, ut iam senescat brevique tempore ad nihilum ventura videatur, Cic. – veniens in corpore virtus, erscheinende, Verg. – β) v. der Zeit, kommen = erscheinen, herannahen, sich nähern, ubi ea dies, quam constituerat, venit, Caes.: venisse tempus victoriae, Caes.: cum tristes misero kalendae venere, Hor.: veniet eorum laudi suum tempus, Quint. – motus temporum venientis (künftigen) anni, Cic.: non sumus omnino sine cura venientis anni (wegen des k.J.), Cic.: ea pars rei publicae vicit, nec in praesens modo, sed in venientem etiam annum M. Fabium et L. Valerium consules dedit, Liv. – veniens aetas, die kommende Zeit (= die Nachkommenschaft), Ov. fast. 6, 639. – ventura (künftigen) bella, Verg.: u. so ven-
    ————
    turorum nepotum proles, Ov. – Partiz. subst., ventūra, ōrum, n., die Zukunft, Lucan. 6, 591. – γ) als mediz. t.t. von phys. Zuständen, Übeln, kommen, eintreten, sich einstellen, si sudor non venit, Cels.: plenus somnus venit, Cels.: si subito venerit febris, Cels.: ubi remissio venit, Cels.: donec sanitas venit, Cels.: venit malum, morbus, Cels.
    B) insbes.: 1) v. in alqd, in eine Lage od. einen Zustand kommen, geraten, gelangen, von Pers.u. Lebl., in calamitatem, Cic.: in consuetudinem, Cic.: in consuetudinem proverbii, in proverbium, zum Sprichworte werden, Liv.: in morem, zur Sitte, zur Gewohnheit werden, Liv. u. Ov.: in contentionem, Cic.: in discrimen, Cic.: in dubium, Cic.: in odium, Cic.: in invidiam, Nep.: in partem alcis rei, an etwas teilhaben, Cic.: in sermonem, ins Gerede kommen, Cic.: aber veni in eum sermonem, ut dicerem, geriet ich darauf, Cic.: in eam opinionem, Cael. in Cic. ep.: in nonnullam spem, Cic.: alci in amicitiam, Caes.: in contemptionem, Caes.: summum in cruciatum, dem qualvollsten Lose anheimfallen, Caes.: in fidem ac potestatem alcis, Caes.: in periculum, Caes.: in cognitionem alcis, Quint.: in controversiam, Cels. u. Quint. – eo iam dementiae venimus, ut etc., Sen.: eo discordiae ventum (est), ut etc., Tac.: huc arrogantiae venerat, ut etc., Tac.: neque huc puto malignitatis ventum, ut etc., Val. Max. – cum speramus eo rem
    ————
    venturam, ut etc., Hor. ep. 2, 1, 126: saepe in eum locum (bis auf den Punkt) ventum est, ut etc., Caes. b.G. 6, 43, 4. – 2) in der Rede, in der Darstellung zu etwas kommen, gelangen, übergehen, ut iam a fabulis ad facta veniamus, Cic.: ab his ad maxillam venturus, Cels.: venio ad recentiores litteras, Cic.: ad Arcesilam Carneademque veniamus, Cic. – impers., ad ea veniendum est, quae, Cels. – 3) woher kommen, a) = abstammen, v. Pers., Bebrycia de gente, Verg. Aen. 5, 373. – b) = entstehen, α) v. Zuständen, maius commodum ex otio meo quam ex aliorum negotiis rei publicae venturum, Sall.: prava ex falsis opinionibus veniunt, Quint.: vitium peius, quod ex inopia, quam quod ex copia venit, Quint. – β) von der Zeit, anni venientes, die erst ankommenden, aufsteigenden, zunehmenden Jahre des Alters (bis ins 45. Jahr), Ggstz. recedentes, Hor. de art. poët. 175. – 4) kommen = eintreten, sich ereignen, sich zutragen, haec ubi veniunt, Cic.: si quando similis fortuna venisset, Liv.: quod longe aliter venit, Liv.: mors quidem omnium par est; per quae venit, diversa sunt, Sen.: si quid in Samnio adversi venisset, Liv.; vgl. Nipperd. Tac. ann. 14, 43. – 5) jmdm. kommen, zukommen, an jmd. gelangen, jmdm. zufallen, zuteil werden, isti morbus interdum venit, Plaut.: hereditates mihi negasti venire, Cic.: illi et gloriam et regnum venturum, Sall.: utrumque bellum Plautio sorte venit, Liv.
    ————
    (s. Weißenb. Liv. 29, 20, 4; aber Iustin. 13, 4, 10 Jeep sorte evenit): ultro illi et gloriam et regnum venturum, Cic.: umbra loco deerat... umbra venit loco, Ov. – v. Übeln = jmd. treffen, betreffen, selten m. ad od. in u. Akk., ad quem autem dolor veniat, ad eundem etiam interitum venire, Cic.: ne qua in rem publicam clades veniat, Liv. – gew. m. Dat., quae sibi duobus proeliis venerant, Sall.: scis mihi multa venire mala, Prop.: venit arboribus lues, Verg. – 6) = provenire, vonstatten gehen, Erfolg haben, id quo promptius veniret, Tac. ann. 12, 32 extr. – Archaist. Fut. venibo, Pompon. com. fr. 65: venibunt, Commodian. apol. 900. – Synkop. Imperf. venibat, Ter. Phorm. 652. – Synkop. Genet. Plur. Partiz. Präs. venientum, Verg. georg. 4, 167; Aen. 1, 434 u. 6, 755.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > venio

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»